Państwo Islamskie Prowincji Chorasan (również: Khorasan, Khurasan – nazwa odpowiedzialna za literę „K” w nazwie ISIS-K, Państwo Islamskie Chorasanu) przyznało się do ataku na tłum zgromadzony przed lotniskiem w Kabulu 26 sierpnia 2021 r. W zamachu zginęło co najmniej 100 osób, w tym co najmniej 13 żołnierzy amerykańskich.

Amira Jadoon, ekspertka ds. terroryzmu w amerykańskiej Akademii Wojskowej West Point, oraz Andrew Mines, pracownik naukowy w George Washington University’s Program on Extremism, od lat śledzą ISIS-K. Odpowiedzieli oni na pytania redakcji The Conversation na temat grupy terrorystycznej. Jakie zagrożenie ISIS-K stanowi w zdestabilizowanym Afganistanie?

Co to jest ISIS-K?

Organizacja Państwo Islamskie Prowincji Chorasan, która jest również znana pod akronimami ISIS-K, ISKP i IS-K, jest oficjalną filią ruchu Państwa Islamskiego działającą w Afganistanie, uznaną przez główne przywództwo Państwa Islamskiego w Iraku i Syrii.

Reklama

ISIS-K oficjalnie zostało założone w styczniu 2015 roku. W krótkim czasie udało mu się skonsolidować kontrolę terytorialną w kilku dystryktach w północnym i północno-wschodnim Afganistanie, a także rozpocząć kampanię w całym Afganistanie i Pakistanie. W ciągu pierwszych trzech lat działalności ISIS-K przeprowadziła ataki na grupy mniejszościowe, obszary i instytucje publiczne oraz cele rządowe w głównych miastach Afganistanu i Pakistanu. Do 2018 r. ISIS-K stała się jedną z czterech najbardziej śmiercionośnych organizacji terrorystycznych na świecie, zgodnie z Indeksem Globalnego Terroryzmu Instytutu Ekonomii i Pokoju. Na przełomie 2019 i 2020 roku organizacja została uznana przez niektórych za pokonaną po tym, jak poniosła poważne straty.

Skąd pochodzi ISIS-K?

Państwo Islamskie Chorasanu zostało założone przez byłych członków pakistańskich talibów, afgańskich talibów i Islamskiego Ruchu Uzbekistanu. Z czasem jednak grupa pozyskała bojowników z różnych innych ugrupowań. Jednym z największych atutów grupy jest jej zdolność do wykorzystywania lokalnej wiedzy tych bojowników i dowódców. ISIS-K najpierw zaczęło umacniać swoje terytorium w południowych dystryktach prowincji Nangarhar, która leży na północno-wschodniej granicy Afganistanu z Pakistanem i jest miejscem dawnej twierdzy Al-Kaidy w rejonie Tora Bora.

ISIS-K wykorzystywało swoje położenie na granicy do pozyskiwania dostaw i rekrutów z pakistańskich obszarów plemiennych, a także do zdobywania wiedzy fachowej od innych lokalnych grup, z którymi zawarło sojusze operacyjne. Istotne dowody wskazują na to, że grupa otrzymywała pieniądze, porady i szkolenia od głównego organu organizacyjnego Państwa Islamskiego w Iraku i Syrii. Niektórzy eksperci szacują te kwoty na ponad 100 milionów dolarów.

Jakie są cele i taktyka ISIS-K?

Ogólna strategia ISIS-K polega na stworzeniu przyczółka dla ruchu Państwa Islamskiego, aby rozszerzyć jego tzw. kalifat na Azję Środkową i Południową. Dąży do ugruntowania swojej pozycji jako największej organizacji dżihadu w tym regionie, częściowo poprzez przejęcie spuścizny po poprzedzających ją grupach dżihadu. Jest to widoczne w przekazie grupy, który przemawia do weteranów dżihadu, jak również do młodszych mieszkańców obszarów miejskich.

ISIS-K wykorzystuje wiedzę swoich pracowników i sojusze operacyjne z innymi grupami do przeprowadzania niszczycielskich ataków. Ataki te są wymierzone w mniejszości, takie jak afgańska ludność Hazarów i Sikhów, a także dziennikarzy, pracowników organizacji pomocowych, pracowników ochrony i infrastrukturę rządową. Celem ISIS-K jest wywołanie chaosu i niepewności, aby zmusić rozczarowanych bojowników z innych ugrupowań do wstąpienia w ich szeregi i poddać w wątpliwość zdolność rządu do zapewnienia bezpieczeństwa ludności.

Jakie stosunki łączą ISIS-K i talibów?

ISIS-K postrzega afgańskich talibów jako swoich strategicznych rywali. Określa afgańskich talibów jako „brudnych nacjonalistów”, którzy mają ambicje utworzenia rządu ograniczonego do granic Afganistanu. Jest to sprzeczne z celem Państwa Islamskiego, jakim jest ustanowienie globalnego kalifatu. Od początku swojego istnienia ISIS-K próbowało rekrutować afgańskich talibów, a także celowało w pozycje talibów w całym kraju.

Wysiłki ISIS-K odniosły pewien sukces, ale talibowie zdołali powstrzymać wyzwania grupy, przeprowadzając ataki i operacje przeciwko personelowi i pozycjom ISIS-K. Do starć dochodziło często w afgańskich miastach. Starcia te często odbywały się w połączeniu z amerykańskimi i afgańskimi siłami powietrznymi i operacjami naziemnymi przeciwko ISIS-K, choć nadal nie wiadomo, w jakim stopniu te operacje były skoordynowane.

Jak duże zagrożenie stanowi ISIS-K?

Jako stosunkowo osłabiona organizacja, ISIS-K stawia sobie za cel uzupełnienie swoich szeregów i zasygnalizowanie swojej determinacji poprzez głośne ataki. Dzięki temu grupa stanie się istotnym graczem w afgańsko-pakistańskim krajobrazie. W Afganistanie ISIS-K udowodniło, że jest sporym zagrożeniem. Oprócz ataków na afgańskie mniejszości i instytucje cywilne, grupa ta obrała sobie za cel pracowników międzynarodowych organizacji pomocowych, działania związane z usuwaniem min lądowych, a nawet próbowała zamordować głównego wysłannika USA w Kabulu w styczniu 2021 roku.

Wciąż jest zbyt wcześnie, aby stwierdzić, jak wycofanie się USA z Afganistanu wpłynie na ISIS-K, ale atak na lotnisko w Kabulu pokazuje ciągłe zagrożenie ze strony tej grupy. W najbliższym czasie ISIS-K będzie prawdopodobnie kontynuować swoje wysiłki, by siać panikę, chaos i pokazywać, że afgańscy talibowie nie są w stanie zapewnić bezpieczeństwa ludności.